Φαινόμενα αδιαφάνειας στην προεκλογική διαφήμιση στο Facebook

Μία φερόμενη ως διαφημιστική εταιρεία χωρίς γραφεία, σταθερό τηλέφωνο επικοινωνίας (αλλά με ένα κινητό που ταυτιζόταν με το κινητό επικοινωνίας του ΣΥΡΙΖΑ) και με ένα υποτυπώδες site, ξόδεψε περισσότερα χρήματα για προεκλογικές διαφημίσεις από κάθε πολιτικό κόμμα και μεμονωμένο υποψήφιο ξεχωριστά

Πηγή insidestory.gr

Αυτό που με απασχολεί περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, είναι να διασφαλίσω ότι κανείς δεν θα παρέμβει στις προεκλογικές εκστρατείες των επόμενων μηνών», δήλωσε ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ κατά τη διάρκεια μίας πολύκροτης κατάθεσής του ενώπιον του αμερικανικού Κογκρέσου. Πράγματι, και μετά την έντονη κριτική που δικαίως δέχθηκε, ο ιδρυτής του Facebook προχώρησε σε σημαντικές διορθωτικές κινήσεις. Πλην της καταπολέμησης των ψευδών ειδήσεων μέσω διορθώσεων στον αλγόριθμο και συνεργασίας με ανεξάρτητους οργανισμούς fact-checking (δείτε το θέμα μας και το άρθρο ειδικά για την Ελλάδα), το κοινωνικό δίκτυο προχώρησε σε μία ακόμη καίρια πρωτοβουλία: τη διαφάνεια των πολιτικών διαφημίσεων.

Στην πράξη, υποχρεώνει όσους καταχωρούν πολιτικές διαφημίσεις και χορηγούμενες δημοσιεύσεις με πολιτικό ή εθνικό περιεχόμενο να πιστοποιούνται, ούτως ώστε οι χρήστες να βλέπουν ποιος πληρώνει για την εκάστοτε διαφήμιση που εμφανίζεται στο feed του. Τα μέτρα εφαρμόστηκαν στις προκριματικές εκλογές των ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία, τη Βραζιλία και την Ινδία, και προσφάτως στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Μπορεί το σύστημα να έχει αρκετά κενά, αλλά επιτελεί τον στόχο του σε πρώτο τουλάχιστον επίπεδο. Στη χώρα μας, για παράδειγμα, μέσω του δημόσιου καταλόγου των διαφημιζόμενων προέκυψε το εξής παράδοξο: μια «ενημερωτική» σελίδα στο Facebook με την επωνυμία In Progress κατέβαλε μεγαλύτερο συνολικά προϋπολογισμό από κάθε πολιτικό κόμμα και τους επίσημους λογαριασμούς κάθε υποψηφίου.
Η περίεργη δραστηριότητα της In Progress
Η επίσημη σελίδα της In Progress στο Facebook ανέβηκε στις 6 Νοεμβρίου του 2018. Το πρώτο post, που έγινε στις 15 Νοεμβρίου 2018 κι αναφερόταν σε ρατσιστική επίθεση κατά του Θανάση Αντετοκούμπο, έφτασε τα 2.400 like και τις 100 περίπου κοινοποιήσεις, παρότι η σελίδα δεν είχε καν τόσους ακολούθους.

Μέσα σε λίγες ώρες ο αριθμός των ακολούθων της αυξάνεται εκθετικά, ενώ όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές, τα μηνύματα που ανεβαίνουν στη σελίδα είναι αμιγώς φιλοκυβερνητικά. Το αξιοπερίεργο είναι ότι η σελίδα δεν συνδέεται με κάποιο ενημερωτικό ή άλλο site και το σύνολο σχεδόν των αναρτήσεων περιορίζεται στην ανάρτηση σύντομων βίντεο. Στην πλειονότητά τους αναφέρονται σε δράσεις της κυβέρνησης, και επαινούν τα επιτεύγματά της, ενώ συχνά-πυκνά καταγγέλλουν την αντιπολίτευση και τον επικεφαλής της ή αναφέρονται στα κακώς κείμενα των κυβερνήσεων πριν το 2015. Οι πληρωμένες καταχωρήσεις δεν λείπουν, αλλά στην τελική ευθεία προς τις κάλπες η εταιρεία αυξάνει καθημερινά το διαθέσιμο budget, ούτως ώστε οι διαφημίσεις της να αγγίξουν ευρύτερο κοινό. Την τελευταία εβδομάδα των ευρωεκλογών δαπανά €22.480 για την προώθηση φιλοκυβερνητικών και αντι-αντιπολιτευτικών (sic) μηνυμάτων.

Μια πιο προσεκτική ματιά στη λίστα των διαφημιζομένων θα μας εκπλήξει ακόμη περισσότερο. Πλην της δικής της σελίδας, η In Progress διαχειρίζεται και άλλες σελίδες με έντονη δραστηριότητα κατά τις τελευταίες προεκλογικές ημέρες. Πιο ενδεικτική είναι η «Ομάδα Μνήμης» – που προφανώς ιδρύθηκε και λειτούργησε ως φιλοκυβερνητικό αντίβαρο της «Ομάδας αλήθειας», η οποία με τη σειρά της εδώ και χρόνια προωθεί στα social media θέσεις φιλικές προς τη ΝΔ, και κατά των αντιπάλων της.

Η In Progress εμφανίζεται ως υπεύθυνη και για τις σελίδες «Cruel» και «Οι Άριστοι», οι οποίες προώθησαν ακόμη πιο καταγγελτικά βίντεο, με πλέον ενδεικτικό αυτό που αναφέρεται στην υπόθεση Novartis και συνοδευτικό κείμενο:
«Το Άγιο Δισκοπότηρο της μίζας ήταν η Novartis. Όλα στο φως, ο ελληνικός λαός θα μάθει την αλήθεια.
#Αριστεία #Novartis_Gate».
Πρόκειται για μηνύματα, τα οποία, όπως λένε πηγές της διαφημιστικής αγοράς με τις οποίες συνομίλησε το inside story, εμπεριέχουν αποχρώσες ενδείξεις που εμπίπτουν στις διατάξεις περί συκοφαντικής δυσφήμισης, αφού παρουσιάζονται πρόσωπα και ονόματα πολιτικών, οι οποίοι σύμφωνα με τα προωθητικά μηνύματα έχουν δωροδοκηθεί.

Τόσος θόρυβος για 75.000 ευρώ;
Συνολικά, η συγκεκριμένη εταιρεία ξόδεψε μόνο για καμπάνιες στο Facebook σχεδόν 75.000 ευρώ. Αθροιστικά, προκύπτει ότι ο προϋπολογισμός της In Progress υπερέβη τους αντίστοιχους προϋπολογισμούς όλων των κομμάτων στις ευρωεκλογές. Ενδεικτικά, το Ποτάμι ξόδεψε €33.036, ο Σύριζα €24.420, η ΝΔ €23.347, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες €23.873, το Κίνημα Αλλαγής €12.505. Η InProgress επίσης ξόδεψε περισσότερα από τους υποψήφιους περιφερειάρχες Πατούλη (€33.382), Δούρου (€12.776), τους υποψήφιους δημάρχους (Γερουλάνο €9.606, Ηλιόπουλο €3.264,22, Μπακογιάννη €2.041,6) και τέλος περισσότερα από όλους τους υποψήφιους ευρωβουλευτές (Θ. Καλαμπόκης €20.201, Π. Κόκκαλης €14.818).

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ