Αντί – ιδρωτικά και αποσμητικά όχι και τόσο υγιεινά

Του Νίκου Κατσαρού επιστημονικός συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 5000 Αγγλίδων από το Υπουργείο Υγείας της Αγγλίας κάθε γυναίκα απορροφά μέσω του δέρματος της περίπου πέντε κιλά χημικές ουσίες τον χρόνο από αποσμητικά, αντί-ιδρωτικά κρέμες και κάθε άλλου είδους καλλυντικά που χρησιμοποιεί και τα οποία περιέχουν περισσότερες από τριακόσιες διαφορετικές χημικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές εισέρχονται στον οργανισμό μας μέσω των πόρων του δέρματος και για τις περισσότερες από αυτές δεν έχουν γίνει τοξικολογικές μελέτες ούτε και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ αυτών στον οργανισμό είναι γνωστές. Οι ουσίες αυτές μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους, ζαλάδες, δερματικές αλλεργίες, εκζέματα, μείωση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού, νευρολογικές διαταραχές ασθματικές καταστάσεις αλλά και άλλες σοβαρές επιπτώσεις όπως καρκινογενέσεις βλάβες στο συκώτι, αναιμίες, κλπ.

Τα αποσμητικά και τα αντί-ιδρωτικά είναι καθημερινή συνήθεια όπως το βούρτσισμα των δοντιών και αποτελούν βασικό στοιχείο της κοινωνικής εμφάνισης πολλών. Τα αποσμητικά (deodorants) καταπολεμούν την οσμή ενώ τα αντί-ιδρωτικά (antiperspirants) μειώνουν την εφίδρωση. Ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ αποσμητικών και αντί-ιδρωτικών παρόλο που τα αποσμητικά χαρακτηρίζονται ως καλλυντικά, ενώ τα αντί-ιδρωτικά χαρακτηρίζονται ως φαρμακευτικά σκευάσματα. Στη χώρα μας στις ετικέτες των προϊόντων αυτών δεν έχουν καν μεταφρασμένο τον όρο αντί-ιδρωτικά παρά τους κινδύνους που συνεπάγονται και χαρακτηρίζονται γενικά ως αποσμητικά. Τα αποσμητικά έχουν αντί-μικροβιακή δράση περιέχουν αλκοόλ ή triclosan,που εξουδετερώνουν τα μικρόβια ή επιβραδύνουν την ανάπτυξή τους και περιέχουν αρώματα και αιθέρια έλαια για να καλύπτουν τις οσμές του ιδρώτα. Τα αντί-ιδρωτικά περιέχουν ό,τι και τα αποσμητικά και επιπλέον κάποιες ουσίες που μειώνουν την εφίδρωση ώστε να μην υπάρχει η ευνοϊκή για τα βακτήρια υγρασία. Τα αντί-ιδρωτικά περιέχουν χημικές ενώσεις του αργιλίου που φράσουν τους ιδρωτοποιούς αδένες για να περιορίζουν την έκκριση υγρών που χρησιμοποιούν τα βακτήρια του δέρματος και προκαλείται η κακοσμία. Η παρεμπόδιση της έκκρισης ιδρώτα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία όπως η υδραδενίτιδα που εμφανίζεται με πρήξιμο των αδένων της μασχάλης που οφείλεται σε συσσώρευση υγρού και φλεγμονή.

Ανησυχητικές είναι οι μελέτες που δείχνουν σχέση μεταξύ αντί-ιδρωτικών και καρκίνου του μαστού. Σύμφωνα με βρετανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JournalofAppliedToxicology υπάρχει πιθανότητα τα άλατα του αλουμινίου που περιέχονται σε αποσμητικά να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Τα άλατα του αλουμινίου μιμούνται τις ορμόνες (οιστρογόνα) και ευνοούν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων του μαστού. Το γεγονός ότι τα άλατα του αλουμινίου εφαρμόζονται κοντά στη μασχάλη και απορροφώνται απο το δέρμα και στην συνέχεια εισέρχονται στο αίμα ,ιδίως μετά το ξύρισμα όπου δημιουργούνται αμυχές. Εκτός από τον καρκίνο του μαστού το αλουμίνιο έχει συνδεθεί και με την νόσο του Αλτσχάιμερ. Ως νευροτοξίνη το αλουμίνιο έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στο DNA και το αιματοεγκεφαλικό φραγμό του οποίου η λειτουργία είναι να εμποδίζει να εισέλθουν στον εγκέφαλο τοξίνες και μικροοργανισμοί που βρίσκονται στο αίμα και θα μπορούσαν να βλάψουν τον εγκέφαλο. Η συσχέτιση προήλθε από το γεγονός ότι οι ασθενείς με τη νόσο εχουν αυξημένη συγκέντρωση αλουμινίου στον εγκέφαλο τους. Προς το παρόν οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα αν η αυξημένη παρουσία αλουμινίου προκαλεί Αλτσχάιμερ ή το αντίθετο, συσχετίζεται όμως η παρουσία αλουμινίου με τη νόσο. Επίσης πολλά αποσμητικά και αντί-ιδρωτικά περιέχουν paraben ως συντηρητικό που και αυτό εχει συνδεθεί με καρκίνο του μαστού. Μάλιστα ορισμένες κατηγορίες parabenέχουν αποσυρθεί από την ευρωπαϊκή ένωση.

Παρά τα δυσάρεστα αυτά περιστατικά και τις ανησυχίες της επιστημονικής κοινότητος οι εταιρείες καθησυχάζουν τους καταναλωτές λέγοντας ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή. Οι εταιρείες αυτές δαπανούν περισσότερα χρήματα για τη διαφήμιση των προϊόντων τους και λιγότερα για την ασφάλεια τους. Βλέπω μάλιστα στις διαφημίσεις να ψεκάζουν ολόκληρο το σώμα τους σε αντίθεση με αυτό που πρέπει να γίνεται. Η στατιστική δείχνει ανοδική πορεία των πωλήσεων των αποσμητικών και αντί-ιδρωτικών παγκοσμίως και αναμένεται το 2016 ο συγκεκριμένος κλάδος θα φθάσει τα 13.3 δις δολάρια τον χρόνο.

Ορισμένων ατόμων ο ιδρώτας δεν μυρίζει, αυτό οφείλεται στο DNA τους. Το τι μυρωδιά θα προκύψει εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διατροφή του ατόμου και από την κατάσταση της υγείας του. Γενικά οι τροφές που δίνουν δυσάρεστη οσμή είναι το κόκκινο κρέας τα κρεατοσκευάσματα, καπνιστά κλπ διότι οι τοξίνες που παράγονται αποβάλλονται από το δέρμα. Παρατήρησα τους μοναχούς στο Άγιο Όρος μέσα στον Αύγουστο μετά βαριά καλογερικά ρούχα τους ο ιδρώτας τους δεν είχε οσμές σχεδόν καθόλου πιθανόν λόγω της νηστείας που ακολουθούν.

Συμπερασματικά δεν πρέπει να εμποδίζουμε την φυσιολογική λειτουργία παραγωγής του ιδρώτα με άλλα λόγια δεν χρησιμοποιούμαι ποτέ αντί-ιδρωτικά. Χρησιμοποιούμαι φυσικά αποσμητικά και homemade αποσμητικά .Διαβάζουμε τις ετικέτες και δεν επιτρέπουμε σε μικρά παιδιά ούτε αποσμητικά, ούτε αντί-ιδρωτικά.

Νίκος Κατσαρός
Πρώην πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών
Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ