Από τον Κώστα Βιδάλη στον Σωκράτη Γκιόλια – 60 χρόνια κύκλος του αίματος για την δημοσιογραφία

Ο δημοσιογράφος είναι γνωστόν πως αντιμετωπίζει πάντοτε τον έσχατο κίνδυνο. Ο λόγος είναι πως καταγράφει την αλήθεια και το γεγονός. Οι χιλιάδες θάνατοι δημοσιογράφων διεθνώς κάθε χρόνο περιγράφουν όχι τόσο τον κίνδυνο της δουλειάς, αλλά κυρίως το ότι η είδηση συχνά έτσι μόνο αποκτάται.
Στην Ελλάδα οι δολοφονίες δημοσιογράφων δεν εξιχνιάστηκαν σχεδόν ποτέ και έμεινε μια διαρκής ομίχλη γύρω από τα αληθινά αίτια. Οι δολοφονίες ανθρώπων του Τύπου στην Ελλάδα ξεκινούν από τα χρόνια του εμφυλίου και η αλυσίδα φτάνει ως τις μέρες μας…

Κώστας Βιδάλης
Από τις πρώτες δολοφονίες δημοσιογράφου στην Ελλάδα ήταν αυτή του Κώστα Βιδάλη. Μεσούντος του εμφυλίου πολέμου, ο πολιτικός συντάκτης του «Ριζοσπάστη» αποφασίζει να μεταβεί αυτοπροσώπως στη Θεσσαλία για να καταγράψει ιδίοις όμμασι τις πληροφορίες για τις φρικαλεότητες του «εθνικού στρατού» που κατέφθαναν στα δημοσιογραφικά γραφεία της εποχής. Μια δημοσιογραφική αποστολή που ισοδυναμούσε με αποστολή αυτοκτονίας. Ο Κώστας Βιδάλης δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του και ουδέποτε κατάφερε να συντάξει το ρεπορτάζ του. Δολοφονήθηκε στις 17 Οκτωβρίου του 1945 έπειτα από φρικιαστικά βασανιστήρια από ανθρώπους που έβλεπαν τη δημοσιογραφία ως αυτό που είναι ή που πρέπει να είναι ακριβώς. Ως εμπόδιο στην ασυδοσία.

Τζορτζ Πολκ
Η πιο γνωστή υπόθεση εκτέλεσης δημοσιογράφου εν ώρα καθήκοντος στην Ελλάδα υπήρξε αναμφισβήτητα αυτή του Τζορτζ Πολκ. Στις 16 Μαΐου του 1948, ο Θεσσαλονικιός βαρκάρης Λάμπρος Αντώναρος εντοπίζει ένα πτώμα δεμένο χειροπόδαρα να επιπλέει στα νερά του Θερμαϊκού. Ήταν ο απεσταλμένος του ειδησεογραφικού δικτύου CBS, Τζορτζ Πολκ. Ο Αμερικανός δημοσιογράφος παντρεμένος με την Ρέα Κοκκώνη, ήταν μόλις 35 ετών. Ο Πολκ είχε μεταβεί στη Θεσσαλονίκη με σκοπό να συναντηθεί με τον ηγέτη του ΔΣΕ, Μάρκο Βαφειάδη, ενώ σύμφωνα με άλλες πληροφορίες ο σκοπός του ήταν να κάνει ρεπορτάζ για την κατασπατάληση των χρημάτων της αμερικανικής βοήθειας, από μαυραγορίτες, στελέχη της Χωροφυλακής καθώς και χαμηλόβαθμους αμερικανούς αξιωματούχους. Η δολοφονία ενός αμερικανού δημοσιογράφου ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στις ΗΠΑ και η είδηση έγινε πρωτοσέλιδο στο διεθνή Τύπο. Στις 14 Αυγούστου του 1948 η Χωροφυλακή συλλαμβάνει τον δημοσιογράφο της εφημερίδας «Μακεδονία» Γρηγόρη Στακτόπουλο ως φυσικό αυτουργό της δολοφονίας του Πολκ.

Ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης λίγες ώρες μετά την ανακάλυψη του πτώματος δήλωνε ότι «αποτελεί ζήτημα τιμής δια την Ελλάδα η ταχεία ανακάλυψις των δραστών και των αιτίων του αποτρόπαιου τούτου εγκλήματος, καθώς και η παραδειγματική τιμωρία των δολοφόνων». Η Αμερικανική Ένωση Δημοσιογράφων σε ανακοίνωσή της τόνιζε ότι «είναι απαράδεκτο καθ’ ον χρόνον η Αμερικανική Κυβέρνηση ενισχύει οικονομικώς την Ελλάδα εις βάρος των αμερικανών φορολουγουμένων, οι Έλληνες να δολοφονούν Αμερικανούς πολίτες». Η υπόθεση του Πολκ αποτέλεσε αφετηρία για δεκάδες θεωρίες και εικασίες.

Οι δολοφονίες δημοσιογράφων, όσο και αν οι εποχές είναι διαφορετικές και τα κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα ανόμοια για συγκρίσεις, δύσκολα μπορούν να κρύψουν πως υπάρχει κάτι κοινό στο βάθος τους: η μαχόμενη δημοσιογραφία είναι ο χειρότερος εχθρός κάθε μορφής ασυδοσίας και πως η δολοφονία ενός δημοσιογράφου δεν σκοτώνει ποτέ την πληροφορία. Σκοτώνει απλώς έναν και μόνο φορέα της.

Η εκτέλεση του Σωκράτη Γκιόλια, επιβεβαιώνει περίτρανα τα προηγούμενα και προσθέτει ακόμα ένα στοιχείο για κάθε «Σέχτα». Το ότι «Επαναστάτης» χαρακτηρίζεσαι. Δεν αυτοχαρακτηρίζεσαι.

Του Βασίλη Δαλιάνη, από το Πρώτο Θέμα on line