Μπενχουρικό θριλερικό σόου

Της Πόπης Διαμαντάκου από τα ΝΕΑ

Η τελική ανακοίνωση για τη νέα σύνθεση της κυβέρνησης να γίνεται αργά µετά τα µεσάνυχτα, on camera – φυσικά – ήρθε σαν λυτρωτικό φινάλε ενός πρωτοφανούς µπιγκµπραδερικού θεάµατος κυβερνητικού ανασχηµατισµού
Ηταν η πρώτη φορά που επιβεβαιώθηκε ο υψηλός ρόλος των SΜS στην ενηµέρωση του έθνους. Πάνω τους στηρίχθηκε ένα µαραθώνιο ενηµερωτικό υπερθέαµα, που µετέτρεψε τη διαδικασία των διαβουλεύσεων για τον ανασχηµατισµό σε θριλερικό ριάλιτι. Λίγο µετά τα δελτία ειδήσεων εµφανίστηκαν και πάλι σε πλήρη ανάπτυξη οι οµάδες της ενηµέρωσης, στην καθιερωµένη τηλεπαραθυράτη σκηνοθετική τους σύνθεση, για να αρχίσουν να αναµεταδίδουν από διαρροές και πληροφορίες µέχρι οτιδήποτε µπορούσε να χρησιµοποιηθεί ως είδηση για τον ανασχηµατισµό.

Η κρισιµότητα της στιγµής κατά την οποία γίνεται ο ανασχηµατισµός και η πρωθυπουργική προαναγγελία του εδώ και καιρό αποτέλεσαν τα ιδανικά άλλοθι γι’ αυτό το είδος ανασχηµατισµού µε µπιγκµπραδερικούς όρους, όπου θριάµβευσε η τεχνολογία της επικοινωνίας εις βάρος ακόµη και των πιο παραδοσιακών σκηνοθετικών κανόνων. Για παράδειγµα, εµφανίζονταν επί ώρα οι πανελίστες-δηµοσιογράφοι σκυµµένοι στα κινητά τους λες και εκεί, στα δικά τους φωτισµένα καντράν, εξελισσόταν η ύψιστη µάχη επιβίωσης της χώρας και του λαού της. Οχι ότι δεν είναι κρίσιµες οι ώρες για τον τόπο ούτε ότι ο εν λόγω ανασχηµατισµός δεν φιλοδοξούσε να δώσει την αίσθηση της ελπίδας. Ακριβώς αυτά τα δύο στοιχεία υπηρέτησε άλλωστε το κλίµα της πανηγυρικής προσµονής και της θριλερικής εξέλιξης.

Μόνο που οι ιδιοµορφίες του εγχώριου καναλικού ανταγωνισµού δηµιούργησαν τη συνήθη υπερβολή µε τρία κανάλια να επιδίδονται στο ίδιο ακριβώς τελετουργικό (ΝΕΤ, Μega και Αlter).

Κάτι η διακοπή της ροής του προγράµµατος, που εξ ορισµού υπογραµµίζει το σηµαντικό και επείγον, κάτι το µαραθώνιο πρόγραµµα µε τις σκυµµένες (στα κινητά) οµιλούσες κεφαλές, µπορεί επί ώρα οι φερόµενες ως ειδήσεις να µην ήταν παρά τετριµµένες, άχρηστες πληροφορίες, όπως ότι ο τάδε ή η δείνα δεν έχουν λάβει ακόµη το κρίσιµο τηλεφώνηµα, αλλά η «φασαρία» ήταν η µεγαλύτερη δυνατή. Ηταν τέτοια η ροή της κάθε απίθανης λεπτοµέρειας, ώστε αναδείχθηκε σε µια στιγµή µείζον ζήτηµα η απουσία της κ. Λούκας Κατσέλη, η οποία βρισκόταν στο αεροπλάνο και δεν ήταν δυνατόν να της ανακοινωθεί η µετακίνησή της σε άλλο υπουργείο, οπότε καθυστερούσε και η επίσηµη ανακοίνωση στον κ. Χρυσοχοΐδη της δικής του µετακίνησης. Λες και δεν θα προσγειωνόταν το αεροπλάνο της κ. Κατσέλη και δεν θα ενηµερωνόταν για τα καθέκαστα.

Μάλιστα! Σπουδαίες στιγµές. Της εγχώριας τηλεόρασης. Δεν συµβαίνει συχνά να δίνεται στον πολίτη η αίσθηση ότι παρακολουθεί, σαν να ‘χει στήσει αυτί πίσω από τις κλειστές υπουργικές και πρωθυπουργικές πόρτες, τις αποφάσεις που λαµβάνονται, τα τηλεφωνήµατα που γίνονται, µαθαίνοντας από «πρώτο χέρι» (αλλοτινό προνόµιο του καφετζή του κτιρίου) τις εξελίξεις.

Σύγχυση µεταξύ «επείγοντος» και «σωτήριου γεγονότος»

Ποιος δεν απολαµβάνει αυτό το «µύχιο» αίσθηµα ηδονικής ασφάλειας που προσφέρουν τα κουτσοµπολίστικα στερεότυπα; Σε όποιο δηµοσιογραφικό περιεχόµενο κι αν επιβάλλονται. Εχει δεν έχει πολιτική ουσία η «αθέατη» ή και άχρηστη µέχρι πρότινος λεπτοµέρεια, σηµασία έχει ότι παραµένει άκρως γαστριµαργική. Και γι’ αυτό ακριβώς άκρως αξιοποιήσιµη επικοινωνιακώς από την πολιτική εξουσία.

Οσο κι αν ήταν αναπόφευκτες και ενδεχοµένως τυχαίες οι καθυστερήσεις που τράβηξαν σε µάκρος τη νύχτα του ανασχηµατισµού, η ανακοίνωσή του δύο παρά τέταρτο τη νύχτα δεν παύει να του προσδίδει εκείνη τη χροιά του επείγοντος που το ταυτίζει – ιδίως λόγω ώρας – στο φαντασιακό του φιλοθεάµονος, µε µια σωτήρια παρέµβαση, όπως µια επείγουσα ιατρική βοήθεια µέσα στη νύχτα σε ασθενή. Και δεν θα ήταν δυνατό να δοθεί µια τέτοια διάσταση «σωτήριου ανασχηµατισµού» αν δεν είχε καλλιεργηθεί η προσµονή στο φιλοθέαµον, µε εκείνο το µπενχουρικό σόου της απευθείας µετάδοσης ενός προαναγγελθέντος ανασχηµατισµού.

Αλλωστε είναι συστατικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων δηµοκρατιών η αξιοποίηση των µιντιακών µεθόδων στη σκηνοθεσία του πολιτικού θεάµατος και είναι επόµενο στην εποχή µας να κυριαρχούν οι όροι του ριάλιτι, όσο κι αν αυτό οδηγεί σε µια κουτσοµπολίστικη, κλειστοφοβική προσέγγιση της πραγµατικότητας, η οποία αφυδατώνει τα πολιτικά της χαρακτηριστικά, µε κίνδυνο να καταλήξει το θέαµα σηµαντικότερο του πολιτικού γεγονότος.