Ο διαβόητος Banksy ξαναχτυπά

Σε μια από τις μεγαλύτερες φάρσες στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης εξελίσσεται το ψευδοντοκιμαντέρ «Exit through the gift shop» του διάσημου street artist Banksy. Ένα σκάνδαλο που έφτασε να συγκριθεί ακόμα και με τον διάσημο ουρητήρα του Μαρσέλ Ντουσάμπ. Αν και έχει περάσει σχετικά απαρατήρητο στην Ελλάδα, συγκεντρώνει τη μυθική βαθμολογία 97% στο Rotten Tomatoes και έχει ξεσηκώσει πλήθος συζητήσεων στους καλλιτεχνικούς κύκλους αλλά και όχι μόνο. Το φιλμ που έκανε πρεμιέρα τον Ιανουάριο στο φετινό Sundance θα προβληθεί στην χώρα μας στα πλαίσια του 16ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Νύχτες Πρεμιέρας Conn-x (ΑΤΤΙΚΟΝ, 18/9-ΔΑΝΑΟΣ 2, 21/9).
Με το «Exit through the gift shop» ο Banksy καταφέρνει μια δίχως προηγούμενο, χλευαστική επίθεση στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης, αποκαλύπτοντας τους ευτελείς νόμους που τη διέπουν, ενώ παράλληλα στριμώχνει άγρια και το φιλότεχνο κοινό για τον τρόπο με τον οποίο βλέπει και εκτιμά τα καλλιτεχνικά έργα. Παρακολουθούμε την ιστορία του συμπαθητικού και αστείου Τιερί Γκουέτα, ενός γάλλου που κατοικεί στο Λος Άντζελες και που από έμπορος ρούχων μεταμορφώνεται σε παθιασμένο κινηματογραφιστή των σπουδαιότερων street artists της διεθνούς σκηνής, ώσπου γνωρίζει και κινηματογραφεί επί το έργο και τον Banksy. Ο Γκουέτα ύστερα από παρότρυνση του Banksy αναλαμβάνει να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ για τους street artists χρησιμοποιώντας το ογκώδες δεκαετές υλικό του. Το αποτέλεσμα είναι τουλάχιστον απογοητευτικό και ο Banksy αποφασίζει να στρέψει την κάμερα στον ίδιο τον Γκουέτα, συμβουλεύοντάς τον ταυτόχρονα να γίνει κι αυτός δημιουργός.

Mr. Brainwash

Ο Γκουέτα το παίρνει κάτι παραπάνω από ζεστά, με αποκορύφωμα το στήσιμο μιας τεράστιας έκθεσης στο Λος Άντζελες η οποία συγκεντρώνει τα φώτα των μοδάτων media και όλο το hype κοινό της πόλης σε χιλιάδες. Είναι ο Mr. Brainwash πλέον και παρόλο που τα έργα του είναι φαντασμαγορικά κακέκτυπα των άλλων street artists, φτηνές απομιμήσεις όλων των κλισέ της street art σε μαζική παραγωγή, copy-paste ποπ σκουπίδια, οι συλλέκτες και οι αγοραστές σπεύδουν κάνοντας λογαριασμό πάνω από 1 εκατ. δολάρια! Στη συνέχεια ο «Φρανκεστάιν» καλλιτέχνης ξεφεύγει από την επιρροή του δημιουργού του, Banksy, και συνεχίζει την σούπερ επιτυχημένη καριέρα του με εξίσου μεγάλες εκθέσεις στη Νέα Υόρκη, ενώ υπογράφει και το εξώφυλλο στο περσινό greatest hits album, «Celebration» της Μαντόνα.

Ιδιοφυής μαριονετίστας

Το ότι πρόκειται για πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν και συνεχίζουν να συμβαίνουν στ’ αλήθεια δεν σταματά όλους να αναρωτιούνται αν είναι μια ιδιοφυώς στημένη φάρσα του Banksy, ένα ακόμα ανατρεπτικό και ασυμβίβαστο έργο του, μια αριστοτεχνική εκτέλεση ενός εξαιρετικού σε σύλληψη σεναρίου αληθινής ζωής με σκηνοθέτη τον ίδιο και στόχο τον υποκριτικό κόσμο της τέχνης και το άβουλο καταναλωτικό κοινό της με τα ελεγχόμενα αντανακλαστικά. Είναι η πρώτη φορά που ένα ντοκιμαντέρ δεν ξεκαθαρίζει τελικά αν είναι αλήθεια ή ψέματα και αυτό φαίνεται να δημιουργεί ένα καινούριο υποείδος, όπως σημειώνει και η κριτικός των New York Times, το prankumentary (φαρσοντοκιμαντέρ;).
Επιπλέον, όλα αυτά έχουν βάλει και σε βασανιστικό δίλημμα τους μεγαλύτερους συλλέκτες τέχνης: να αγοράσουν τώρα έναν υπερεκτιμημένο Mr Brainwash ή όχι; Γιατί αν προσπεράσουν και αποκαλυφθεί ότι πίσω απ’ όλα κρύβεται ο Banksy θα έχουν χάσει μια κορυφαία ευκαιρία να αποκτήσουν ένα έργο του ακριβοπληρωμένου καλλιτέχνη σε πολύ πιο χαμηλή τιμή.

T. N.