Με διάθεση για διάλογο, ναι, αλλά οι προσδοκίες μετρημένες

Δένδιας για Τουρκία

Συνέντευξη του υπουργού Εξωτερικών στο ραδιόφωνο των “Παραπολιτικών”, στους Χρ.Κοραή-Δ.Τάκη

Χ. ΚΟΡΑΗ: Λοιπόν κύριε Υπουργέ, θέλω σας παρακαλώ να ξεκινήσουμε πρώτα από την Τουρκία, την Κυριακή εκλογές,Erdogan ή Kilicdaroglu, Erdogan ή η «Συμμαχία των Έξι». Μπορείτε να κάνετε μία εκτίμηση τι θα γίνει αυτή την Κυριακή, με βάση και την εμπειρία σας και τι θα περιμένουμε μετά;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι βέβαιο ότι η εκλογή αυτή για τον Πρόεδρο Erdogan και το ΑΚΡ δεν είναι όμοια με τις προηγούμενες. Πιέζονται δημοσκοπικά, για να το πω με επιείκεια. Είναι μία πολύ δύσκολη εκλογή.

Από εκεί και πέρα, δεν θα «ξέγραφα» το ΑΚΡ, είναι μια εκλογική μηχανική εγνωσμένης αποτελεσματικότητας και ο Πρόεδρος Erdogan είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος – όποια άποψη και αν έχει κανείς για αυτόν και για όσα έχει πει το διάστημα της έντονης αντιπαλότητας με τη χώρα μας – έχει συγκεκριμένη επιρροή στην τουρκική κοινωνία.

Χ. ΚΟΡΑΗ: Σίγουρα και μεγάλη.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι αμφίρροπες εκλογές και νομίζω ότι θα ήταν πάρα πολύ πρόωρο κανείς να πει τι θα συμβεί σε αυτές. Ούτως ή άλλως, η ελληνική κυβέρνηση θα επιχειρήσει να συνεννοηθεί με οποιαδήποτε κυβέρνηση επιλέξει ο τουρκικός λαός.

Χ. ΚΟΡΑΗ: Χθες ο εκπρόσωπος του State Department δήλωσε ότι η μόνη επιθυμία των ΗΠΑ είναι να υπάρξουν ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, που θα βασίζονται σε μία δημοκρατική διαδικασία. Μήπως ήταν και ένα μήνυμα; Δηλαδή, βλέπω ότι ο ίδιος προβληματισμός και σε μερικά μέσα ευρωπαϊκά είναι ακόμα πιο δυναμικός, θα έλεγα, δηλαδή μπαίνουν ερωτήματα μήπως γίνει και καμία νοθεία.

Εμείς έχουμε τέτοια, βάζουμε ως ελληνική κυβέρνηση τέτοια ερωτήματα;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καταρχάς, εσείς είστε ευγενής. Ο ευρωπαϊκός τύπος έχει γράψει πολύ πιο «χοντρά» πράγματα.

Χ. ΚΟΡΑΗ: Το λέω έτσι, ευγενικά το λέω. Πολύ χοντρά και ο γερμανικός και ο βρετανικός.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εμείς είμαστε μία χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συγκεκριμένα στάνταρντς και συγκεκριμένες τοποθετήσεις στο διεθνές γίγνεσθαι.

Εμείς πιστεύουμε στη δημοκρατία, πιστεύουμε στα ανθρώπινα δικαιώματα, πιστεύουμε στο κράτος δικαίου. Θα θέλαμε, λοιπόν, όλες οι χώρες με τις οποίες συνεργαζόμαστε, είτε ως Ελλάδα, είτε ως Ευρωπαϊκή Ένωση, να είναι σε αυτό το επίπεδο. Ή, κατά το δυνατόν, εγγύτερα σε αυτό το επίπεδο.

Θα θέλαμε, λοιπόν, να έχει μία δυνατότητα η κοινωνία στην Τουρκία να εκφράσει ελεύθερα τη βούλησή της. Αυτό διατυπώνουμε και εμείς, όπως και όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι εταίροι και φίλοι μας. Δεν είναι διμερές θέμα Ελλάδας-Τουρκίας τα στάνταρντς των τουρκικών εκλογών.

Δ. ΤΑΚΗΣ: Κύριε Υπουργέ, να ρωτήσω κάτι εγώ; Ο Kilicdaroglu χθες είπε ότι αν εκλεγεί αυτός θα κάνει στροφή 180ο στην εξωτερική πολιτική και με όλες τις γειτονικές χώρες θα ζήσει η Τουρκία ήρεμα και ειρηνικά.

Θεωρείτε ότι πράγματι μπορεί να έχουμε μία τέτοια θεαματική αλλαγή στις σχέσεις της Τουρκίας με τους γειτόνους της, είναι κάτι που του επεβλήθη του Kilicdaroglu, τον βοηθάει, είναι κάτι αληθές, πώς το ερμηνεύετε εσείς;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ΄ αρχήν είναι θετικό, το ότι λέγεται είναι θετικό.

Δ. ΤΑΚΗΣ: Ναι, προφανώς.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Και, μάλιστα, όταν λέγεται κοντά σε ημερομηνία κατά την οποία η κοινωνία θα εκφραστεί, είναι ακόμα πιο θετικό, διότι εκπέμπει ένα μήνυμα αμφίπλευρο.

Είναι προφανές ότι τέτοια μηνύματα παίρνει από το εκλογικό του σώμα. Αλλιώς, δεν θα το έκανε αν αυτό ήταν αντιδημοφιλές. Δεν πιστεύω ότι είναι ένδειξη τεράστιας πολιτικής γενναιότητας, είναι προφανές ότι θεωρεί ότι αυτό μπορεί να του προσδώσει κάτι. Άρα, χαίρομαι πάρα πολύ που το ακούω και για τον έναν λόγο και για τον άλλο.

Το μόνο που θα ήθελα να παρατηρήσω, κοιτώντας πίσω, είναι ότι δεν έχω δει ανάλογες δηλώσεις σε ανύποπτο χρόνο στο παρελθόν ή ανάλογες τοποθετήσεις είτε από τον ίδιο, είτε από μερικά από τα κόμματα του «Συνασπισμού των Έξι».

Δ. ΤΑΚΗΣ: Και άρα, εξ αυτού που λέτε, έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία το γεγονός ότι έχει ειπωθεί;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχει μεγάλη σημασία το τι λέγεται, μεγάλη σημασία. Δεν σημαίνει ότι κλείνει το θέμα. Πρώτον, προέρχεται από έναν κομματικό χώρο και ένα ρεύμα σκέψης το οποίο έχει οδηγήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε μεγάλες κρίσεις στο παρελθόν. Επί των ημερών τους έγινε η εισβολή στην Κύπρο. Ξέρετε, αυτά δεν ξεχνιούνται, έτσι; Και ουδείς έχει αποκηρύξει όλο αυτό το παρελθόν ή, εν πάση περιπτώσει, το έχει θέσει υπό – έστω και διανοητική – αμφισβήτηση, αν καλώς ή κακώς έγιναν όσα έγιναν τότε.

Και δεύτερον, κατά την πιο πρόσφατη περίοδο της όξυνσης, όταν ο Πρόεδρος Erdogan έλεγε αυτά που έλεγε, ο νυν αντίπαλός του στις εκλογές δεν βγήκε να του πει: «τι είναι αυτά που λες»; Του έλεγε: «τα λες, αλλά γιατί δεν τα κάνεις»;

Χ. ΚΟΡΑΗ: Ακριβώς. Άρα, δηλαδή, νομίζω ότι θα περιμένουμε να δούμε πως θα εξελιχθούν την επόμενη μέρα.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Άρα, λοιπόν, όπως πάντα, «πολύ μικρό καλάθι», πολύ μικρό. Επιφυλακτικότητα και μικρό καλάθι. Έτοιμοι πάντοτε με διάθεση για διάλογο, ναι, αλλά οι προσδοκίες μετρημένες.

Δ. ΤΑΚΗΣ: Σας άκουσα χθες να λέτε ότι δεν είστε υπέρ της πολιτικής του κατευνασμού στο Αιγαίο και άκουσα χθες και τον Κώστα Καραμανλή να μιλάει για τις Πρέσπες του Αιγαίου και να λέει…

Χ. ΚΟΡΑΗ: Και ο Αντώνης Σαμαράς.

Δ. ΤΑΚΗΣ: Και τον Αντώνη Σαμαρά και να λέει..

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ναι, αυτό νομίζω ότι ήταν του Αντώνη Σαμαρά.

Χ. ΚΟΡΑΗ: Ναι, ναι.

Δ. ΤΑΚΗΣ: … και να λέει όχι στη μοιρασιά του Αιγαίου.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν νομίζω ότι υπάρχει ρεύμα σκέψης στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως χώρου, που να είναι υπέρ της μοιρασιάς. Αυτό – το ξέρετε – το ανατολίτικο παζάρι «να τα μοιράσουμε», η Ελλάδα δεν το συνυπογράφει. Η Ελλάδα λέει κάτι σαφές, απλό, κατανοητό, έντιμο: Πώς είναι το Διεθνές Δίκαιο; Αυτό είναι το Διεθνές Δίκαιο. Εφαρμόζουμε το Διεθνές Δίκαιο, ο καθένας προβλέπει τα δικαιώματά του.

Δ. ΤΑΚΗΣ: Εκεί όμως και οι δύο πρώην Πρωθυπουργοί είπαν για πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση που ενδεχομένως να υπάρξουν μετά τις εκλογές. Εσείς βλέπετε κάτι τέτοιο;

Χ. ΚΟΡΑΗ: Κι εσείς δεχθήκατε τέτοιες πιέσεις στα τέσσερα χρόνια, κύριε Υπουργέ;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας πω, υπάρχουν διάφορες χώρες και διάφοροι άνθρωποι ανά την υδρόγειο που θα εύχονταν διάφορα. Αυτό δεν σημαίνει ότι κανείς θα ενυποθηκεύσει το εθνικό συμφέρον ή θα οδηγηθεί σιδηροδέσμιος κάτω από αλλοδαπές επιταγές.

Αυτά τα πράγματα, νομίζω, έχουν λυθεί εδώ και πολύ καιρό στη συνείδηση όλων μας. Νομίζω ότι όλοι μας – και αναφέρομαι στο πολιτικό σύστημα – καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι δεν υπάρχουν πράγματα που μπορούμε εμείς να εκχωρήσουμε, διότι δεν μας ανήκουν. Το Σύνταγμα έχει συγκεκριμένες επιταγές.

Άρα, λοιπόν, νομίζω ότι όσα λέγονται καλώς λέγονται, και από τους πρώην Πρωθυπουργούς, και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη – κυρίως και προς το ξένο ακροατήριο – για να μην πιστέψει ότι μετά τις εκλογές θα μπορούσε τυχόν, αν υπάρξει πρόθεση, πράγμα το οποίο απεύχομαι, να οδηγηθεί η χώρα σε μία διαπραγμάτευση υπό όρους που θα απείχαν του Διεθνούς Δικαίου.

[…]

Χ. ΚΟΡΑΗ: Λοιπόν, κύριε Υπουργέ, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ, καλή επιτυχία.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ σας ευχαριστώ θερμά. Να είστε καλά, καλή σας μέρα.