Στο Άγιο Όρος με ξεναγό τον Στ. Θεοδωράκη

Έχω μόλις γυρίσει σπίτι και ανοίγω την τηλεόραση να δω τους «Πρωταγωνιστές» του Σταύρου Θεοδωράκη. Το τρέιλερ της εκπομπής που παίζεται εδώ και μέρες με έχει προϊδεάσει για κάτι ξεχωριστό και ιδιαίτερα ενδιαφέρον, τραβηγμένο με κινηματογραφικό τρόπο, δείχνει εικόνα του δημοσιογράφου μέσα σε ένα φορτηγάκι να οδηγείται από μοναχούς με σχεδόν τελετουργικό τρόπο στο Άγιο Όρος.

Την ώρα που ανοίγω την τηλεόραση η εκπομπή έχει ξεκινήσει και η κάμερα απεικονίζει σαν πίνακα ζωγραφικής μέρη που πλαισιώνουν τη μονή, τη φύση που καλλιεργούν και την ομορφιά που διακρίνει το τοπίο. Κατά καιρούς έχω ακούσει διάφορες ιστορίες από γνωστούς μου που έχουν επισκεφτεί το Άγιο Όρος και προσπαθούν να μου περιγράψουν το τι συμβαίνει εκεί όμως τα λόγια αδυνατούν να μεταφέρουν τη μαγεία που σου προσφέρει ο τηλεοπτικός φακός. Να ακούς τους μοναχούς να μιλούν οι ίδιοι για την αφοσίωση τους στα ιερά μέχρι να πεθάνουν. Να μη διανοούνται ζωή έξω από τη μονή και να βρίσκουν νόημα αποκλειστικά στα λόγια του Χριστού και της Παναγίας όπως τα διάβασαν και πιστά σκοπεύουν να τα ακολουθήσουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Οι μαρτυρίες τους είναι συγκλονιστικές και σε καθηλώνουν. Η ιστορία του παριζιάνου που άφησε πατρίδα και οικογένεια και ήρθε να ζήσει στο Άγιο Όρος, τα τέσσερα αδέρφια που εγκατέλειψαν τους γονείς τους επίσης, και πολλές άλλες αφηγήσεις ανθρώπων που αποφάσισαν να αφήσουν πίσω τους για πάντα τη κοσμική ζωή. Και βέβαια η ιστορία του παιδιού που αποφάσισε να μονάσει στην προσπάθεια του να κόψει τα ναρκωτικά. Η συνομιλία του με τον δημοσιογράφο γίνεται πάνω σε ένα πεζούλι με θέα το κάμπο, έχει γυρισμένη τη πλάτη και σκυμμένο το κεφάλι, μιλάνε για την εξάρτηση του με αξιοπρέπεια και ψυχραιμία χωρίς υπερβολές και εντυπωσιασμούς. Εξηγεί τις δυσκολίες του να μείνει καθαρός όσο ήταν έξω με έναν τρόπο τόσο αληθινό που σε κάνει να μαγκώνεσαι ψυχικά και να θες να του ευχηθείς τα καλύτερα.

Σε ερώτηση του δημοσιογράφου αν τους λείπει η οικογένεια τους όλοι απαντούν θετικά όμως με έναν τρόπο που καταλαβαίνεις πως αυτό δεν υπήρξε ποτέ αρκετό ώστε να αλλάξουν γνώμη. Ένας μάλιστα από τους μοναχούς αναφέρει πως αν μπορούσε να γυρίσει το χρόνο πίσω θα ξεκινούσε τη μοναστηριακή ζωή από την ηλικία των δέκα. Μιλούν για τους πειρασμούς της εγκόσμιας ζωής και βλέπεις την ικανοποίηση στα πρόσωπα τους που έχουν απομακρυνθεί από αυτούς. Τις γυναίκες δεν τις θέλουν κοντά τους μιας και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ένας από αυτούς θα τους δυσκόλευε να συγκεντρωθούν.

Το εσωτερικό της μονής είναι εξίσου ενδιαφέρον. Το όλο σκηνικό μου φέρνει στο μυαλό εικόνες από ταινία εποχής. Και όντως κάπως έτσι το φαντάζομαι μιας και ο χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει και όλα κυλάνε τόσο αργά που δυσκολεύομαι να φανταστώ πως ζούμε την ίδια χρονολογία. Τα κελιά των μοναχών, η τραπεζαρία, η κουζίνα όλα τόσο απλοϊκά και λειτουργικά φτιαγμένα που σε κάνει να συνειδητοποιείς τι μπορεί να σημαίνει «ρίχνω τις ανάγκες μου στο μηδέν». Όσο δύσκολο και τόσο μακριά από μένα μου φαίνεται όλο αυτό δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω μια λυτρωτική δύναμη που κρύβεται στη ζωή τους και σχεδόν είναι ζηλευτή.

Προς το τέλος της εκπομπής ο δημοσιογράφος πηγαίνει στο νεροχύτη να βάλει νερό και εκεί συναντά ένα μοναχό που φαίνεται να είναι πολύ μικρός και προσπαθεί να του μιλήσει. Είναι δόκιμος, χαμογελά και με εξαιρετική πειθαρχία εξηγεί πως δεν έχει την άδεια από τον ηγούμενο για να μιλήσει. Κοιτάζω το πρόσωπο του και σκέφτομαι θα μπορούσε άνετα να είναι αρκετά κάτω των δεκαοχτώ, θα ήθελα να άκουγα τις σκέψεις του, τι έχει στο μυαλό του.

Από τις πιο ωραίες εκπομπές που δεν θες να τελειώσει ήταν αυτή της Τρίτης που μας πέρασε στο Άγιο Όρος. Γυρισμένη με τον γνωστό εναλλακτικό τρόπο που διακρίνει το ύφος των «πρωταγωνιστών» μας ξενάγησε σε ένα μέρος ιδιαίτερο και τόσο διαφορετικό από την καθημερινή μας ζωή. Και αν κάτι θα άλλαζα θα ήταν η επιλογή της μουσικής που ένιωσα κάποιες φορές να εισβάλει βάναυσα στο τοπίο μην αφήνοντας να ακούσεις τη σιωπή ενός μοναστηριακού τρόπου ζωής.

Γιώτα Δημητρακοπούλου