Η τελευταία συνέντευξη του Μιχάλη Παπαγιαννάκη

Δημοσιεύουμε αποσπάσματα της τελευταίας συνέντευξης που έδωσε ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Mίλησε στον Σταύρο Θεοδωράκη (ΝΕΑ) στις 28 Φεβρουαρίου.

Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
εξομολογείται όσα του δίδαξε η ζωή

«Γερνώντας έγινα λίγο πιο εξτρεμιστής»

«Για να αλλάξει η ρότα της χώρας
πρέπει να συνεργασθούμε»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ

Τα τελευταία χρόνια κάποια σαββατιάτικα μεσημέρια τον συναντούσα στο Φίλιον, στις παρυφές του Κολωνακίου. Και βέβαια στα βιβλιοπωλεία. Να «ανακατεύει» λογοτεχνία, πολιτική, ιστορία, οικολογία. Τώρα που το σκέφτομαι γι’ αυτό τον αγαπούσαμε τότε στο Εργαστήρι Δημοσιογραφίας. Μας δίδασκε – στις αρχές της δεκαετίας του 80 – για την ΕΟΚ αλλά μας μιλούσε και για τον έρωτα. Ή «πηδούσε» από την Μεσόγειο στην Κίνα με την άνεση του κοσμοπολίτη που δεν τον βαραίνουν τα σύνορα. Και ο λόγος του είχε πάντα μια απλότητα που σε γοήτευε. Ένας δάσκαλος του λογικής με απαντήσεις γεμάτες ερεθιστικά ερωτηματικά.
Τους τελευταίους μήνες τον έχασα. Οι σύντροφοι του ανησυχούσαν και αυτοί. Τελικά ήταν μόνο μια περιπέτεια. Γενικό Κρατικό, θεραπεία, φάρμακα και επιστροφή στο σπίτι.
Τα παράθυρα σε ένα κατηφορικό δρόμο πίσω από το Φιλοπάππου ήταν φωτισμένα το βράδυ που πλησίαζα. Σα να φώναζαν «γύρισε». Η χαρά ήταν φανερή και όταν άνοιξε η σιδερένια πόρτα. Η Λιλή Σφήκα – 21 χρόνια στο πλευρό του – χαμογελούσε και ο Body στα πόδια του, κουνούσε συνεχώς την ουρά του.

Φαίνετε ότι του έχετε λείψει.
– Μπα. Πάντα έτσι χαδιάρης ήταν.
Τον έχετε πολλά χρόνια;
– Από μωρό. Τον πήραμε πριν 7 χρόνια στις Βρυξέλλες. Και όταν έγινε τριών μηνών μετακομίσαμε στην Ελλάδα.
Ένας μετανάστης δηλαδή.
– Στην ουσία Έλληνας είναι. Όπως Έλληνες είναι και οι χιλιάδες μετανάστες που μεγαλώνουν ανάμεσα μας.
Το ελληνικό κράτος δε φαίνεται να συμφωνεί με αυτό. Εδώ αρνείται να δώσει την υπηκοότητα στα παιδιά των μεταναστών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην χώρα μας.
– Και γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει μια Αριστερά που να συγκρούεται σκληρά, με αυτούς που χτυπάνε τις ελευθερίες, την ισότητα, τον ανθρωπισμό δηλαδή μιας κοινωνίας.
Υπάρχουν πάντως κάποιοι που λένε ότι το κόμμα σας δεν νοιάζεται για τίποτε παρά μόνο για συγκρούσεις.
– Ναι, το έχει κάνει ο Συνασπισμός και είναι λάθος. Γιατί αριστερά δεν είναι μόνο σύγκρουση. Ο Συνασπισμός έχει στο DNA του, την «συνεργασία» και τον «διάλογο». Και υπάρχουν προβλήματα που για να λυθούν απαιτούν ευρύτατες συσπειρώσεις. Αν κάποια στιγμή βάλουμε μυαλό και αποφασίσουμε να αλλάξουμε τη ρότα της χώρας, θα πρέπει να συνεργαστούμε.
Με το ΠΑΣΟΚ;
– Εγώ δε βλέπω αυτή τη στιγμή καμία δυνατότητα συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να λες “αποκλείω την οποιαδήποτε συνεργασία εσαεί”. Είναι χαζό.
Ποιο θέμα δεν μπορεί να λυθεί χωρίς ευρύτατες συσπειρώσεις;
– Ε, το θέμα της παιδείας. Υπάρχουν βέβαια διαφορές αλλά πρέπει κάποια στιγμή να τολμήσουμε.
Εσείς από πού θα ξεκινάγατε;
– Από την πλήρη αυτοτέλεια των πανεπιστημίων. Και από την κατάργηση της φασιστικής αντίληψης ότι η επιστήμη είναι κλεισμένη μέσα σε ένα σύγγραμμα.